Nhắc đến di chúc là mọi người nghĩ ngay đến những người lớn tuổi, những người bị bệnh nặng… muốn để lại tài sản của mình cho con, cháu khi họ qua đời. Nhưng liệu có ai từng đặt câu hỏi những người dưới 18 tuổi có được lập di chúc không? Hãy tìm hiểu vấn đề này qua bài viết sau của Luật sư X.
Căn cứ pháp lý
Nội dung tư vấn
Di chúc là gì?
Di chúc là cụm từ mà chúng ta vẫn thường xuyên hay dùng trong đời sống sinh hoạt hằng ngày; tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ đầy đủ bản chất của di chúc. Khái niệm di chúc được quy định cụ thể trong Bộ luật dân sự 2015 như sau:
Điều 624. Di chúc
Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.
Theo đó, di chúc là sự thể hiện ý chí bằng văn bản; hoặc bằng miệng của một cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Di chúc bằng văn bản hay di chúc bằng miệng muốn được pháp luật công nhận thì phải đáp ứng các điều kiện sau:
- Người lập di chúc minh mẫn; sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
- Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật; không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
Di chúc đáp ứng được hai điều kiện trên sẽ được pháp luật Việt Nam công nhận là di chúc hợp pháp. Bên cạnh đó thì độ tuổi được quyền lập di chúc cũng là một điều kiện kèm theo, nếu người đó không tuổi được quyền lập di chúc thì di chúc họ lập ra sẽ không có hiệu lực pháp lý
Người dưới 18 tuổi có quyền với tài sản riêng của mình khộng?
Việc sở hữu tài sản nào đó không giới hạn cho bất cứ đối tượng nào. Có thể bằng con đường lao động, được tặng cho, nhận thừa kế,… thì người dưới 18 tuổi vẫn có thể sở hữu tài sản riêng của mình. Cụ thể tại Điều 77 Luật Hôn nhân và gia định 2014 có quy định việc định đoạt tài sản riêng của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự.
Điều 77: Định đoạt tài sản riêng của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự:
1. Trường hợp cha mẹ hoặc người giám hộ quản lý tài sản riêng của con dưới 15 tuổi thì có quyền định đoạt tài sản đó vì lợi ích của con, nếu con từ đủ 09 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
2. Con từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi có quyền định đoạt tài sản riêng, trừ trường hợp tài sản là bất động sản, động sản có đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc dùng tài sản để kinh doanh thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của cha mẹ hoặc người giám hộ.
3. Trong trường hợp con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự thì việc định đoạt tài sản riêng của con do người giám hộ thực hiện.
Theo đó, con từ đủ 15 đến dưới 18 tuổi đã có thể tự định đoạt với tài sản của mình nếu đó không phải là bất động sản, động sản có đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc dùng tài sản để kinh doanh thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của cha mẹ hoặc người giám hộ.
Người dưới 18 tuổi có được lập di chúc không?
Bằng việc có quyền định đoạt với tài sản riêng đó thì người có người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi có quyền lập di chúc. Pháp luật chỉ cho phép độ tuổi này lập di chúc bởi chủ thể đã có thể tự chủ với tài sản của chính mình. Tuy nhiên, việc lập di chúc ở độ tuổi này vẫn được kiểm soát chặt chẽ vì tuy đã có tài sản riêng, nhưng về mặt nhận thức, đây cũng là một độ tuổi còn có nhiều hạn chế. Quy định cụ thể tại Điều 625: Bộ luật dân sự 2015:
Điều 625: Người lập di chúc.
…
2. Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi được lập di chúc, nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
Như vậy, ngoài việc đáp ứng về độ tuổi thì khi lập di chúc, người từ đủ 15 đến người dưới 18 tuổi phải lập bản di chúc đó bằng văn bản, và chỉ được lập khi được cha/mẹ hoặc người dám hộ đồng ý. Còn về phần nội dung của di chúc, chủ thể này được quyền định đoạt với số tài sản của mình.
Bên cạnh việc phải có cơ sở cho việc người dưới 18 tuổi được viết di chúc đó, chủ thể lập di chúc cũng phải có trạng thái minh mẫn khi thực hiệc việc đinh đoạt tài sản của mình. Việc để lại tài sản sau khi chết là một việc tưởng chừng như bình thường, tuy nhiên, liên quan đến tiền bạc, giá trị tài sản có thể khiến người khác trở nên thủ đoạn được được trở thành một phần chủ thể hưởng thừa kế. Cụ thể, tại Điều 630: Quy định về di chúc hợp pháp.
Điều 630: Di chúc hợp pháp:
1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
…
Các điều kiện khác đối với người dưới 18 tuổi lập di chúc
Bên cạnh việc đáp ứng điều kiện về mặt chủ thể; còn phải đáp ứng điều kiện vè mặt hình thức; cũng như nội dung của di chúc. Cụ thể:
- Về nội dung: thì di chúc chứa đựng những nội dung không vi phạm điều cấm của luật không trái đạo đức xã hội. Được quy định rõ tại Khoản 2, Điều 630: Di chúc hợp pháp:
Điều 630: Di chúc hợp pháp:
1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
…
b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
- Về mặt hình thức: bản di chúc phải có những nội dung nhất định; đảm bảo được thông tin cơ bản; và ý chí của người lập di chúc đối với phần tài sản của mình; bao gồm các nội dung tại Điều 631 Bộ luật Dân sự 2015:
1. Di chúc gồm các nội dung chủ yếu sau:
a) Ngày, tháng, năm lập di chúc;
b) Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;
c) Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;
d) Di sản để lại và nơi có di sản.
2. Ngoài các nội dung quy định tại khoản 1 Điều này, di chúc có thể có các nội dung khác.
3. Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu; nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được ghi số thứ tự và có chữ ký; hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.
Trường hợp di chúc có sự tẩy xóa, sửa chữa; thì người tự viết di chúc hoặc người làm chứng di chúc; phải ký tên bên cạnh chỗ tẩy xóa, sửa chữa”.
Mời bạn xem thêm bài viết:
- Con nuôi có được hưởng di sản thừa kế của cha mẹ nuôi hay không?
- Phân chia di sản thừa kế sổ tiết kiệm ngân hàng như thế nào?
Thông tin liên hệ Luật Sư X
Trên đây là nội dung tư vấn về Người dưới 18 tuổi có được lập di chúc không?
Mọi thắc mắc về thủ tục pháp lý có liên quan. Quý khách vui lòng liên hệ Luật Sư X để được hỗ trợ, giải đáp.
Gọi ngay cho chúng tôi qua hotline: 0833 102 102
Câu hỏi thường gặp
Mọi cá nhân đều có quyền nhận di sản trong trường hợp thuộc diện nhận di sản theo di chúc. Người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trường hợp người thừa kế theo di chúc không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản; trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác; Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản; những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
Người lập di chúc có thể sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ di chúc bất kì thời điểm nào. trong trường hợp người lập di chúc bổ sung di chúc thì di chúc đã lập và phần bổ sung có hiệu lực pháp luật như nhau; nếu một phần của di chúc đã lập và phần bổ sung mâu thuẫn nhau thì chỉ phần bổ sung có hiệu lực pháp luật; Trong trường hợp người lập di chúc thay thế di chúc bằng di chúc mới thì di chúc trước bị hủy bỏ.
