Chia tài sản thừa kế không di chúc như thế nào theo quy định?

Bà ngoại của Hân vừa mất cách đây vài ngày. Trước đó bà có hứa sẽ để lại căn nhà và một mảnh đất trồng rau cho mẹ và dì ruột của Hân. Tuy nhiên, khi bà mất vẫn chưa lập di chúc để lại tài sản cho mẹ và dì Hân. Sau khi lo liệu hậu sự cho bà ngoại thì mẹ với dì của Hân bắt đầu thoả thuận với nhau về di sản của bà ngoại để lại. Mà khi bà ngoại mất vẫn chưa kịp để lại di chúc. Vậy mẹ và dì của Hân phải phân chia di sản của bà ngoại để lại như thế nào? Và thủ tục phân chia di sản thừa kế ra sao?

Xin mời các bạn độc giả cùng tìm hiểu qua bài viết của LSX để hiểu và nắm rõ được những quy định về “ Chia tài sản thừa kế không di chúc ” có thể giúp các bạn độc giả hiểu sâu hơn về pháp luật.

Căn cứ pháp lý

• Bộ luật dân sự 2015

Quy định về di chúc tại Việt Nam

Theo quy định tại Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015 di chúc được hiểu như sau: Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.

Theo quy định tại Điều 625 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người lập di chúc như sau:

• Người thành niên có đủ điều kiện theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 630 của Bộ luật này có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình.
• Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi được lập di chúc, nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

Theo quy định tại Điều 626 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người lập di chúc như sau:

Người lập di chúc có quyền sau đây:

• Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế.
• Phân định phần di sản cho từng người thừa kế.
• Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng.
• Giao nghĩa vụ cho người thừa kế.
• Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản.

Chia tài sản thừa kế không di chúc

Thứ nhất: Xác định người thừa kế.

Như đã trình bày dựa vào Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 ta sẽ xác định được những người thừa kế theo pháp luật.

Lưu ý:

• Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
• Bên cạnh việc xác định người thừa kế theo pháp luật ta còn phải xác định những người từ chối nhận di sản, người không được quyền hưởng di sản để xác định sẽ không tính họ vào danh sách những người chia thừa kế theo pháp luật.
• Ngoài ra, cần xác định một trường hợp người thừa kế theo pháp luật khá đặc biệt, đó là trường hợp thừa kế thế vị: Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.

Thứ hai, tiến hành họp mặt những người thừa kế.

Theo quy định tại Điều 656 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về họp mặt những người thừa kế như sau:

– Sau khi có thông báo về việc mở thừa kế hoặc di chúc được công bố, những người thừa kế có thể họp mặt để thoả thuận những việc sau đây:

• Cử người quản lý di sản, người phân chia di sản, xác định quyền, nghĩa vụ của những người này, nếu người để lại di sản không chỉ định trong di chúc;
• Cách thức phân chia di sản.

– Mọi thoả thuận của những người thừa kế phải được lập thành văn bản.

Thứ ba, xác định người đứng ra phân chia di sản.

Theo quy định tại Điều 657 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người phân chia di sản như sau:

– Người phân chia di sản có thể đồng thời là người quản lý di sản được chỉ định trong di chúc hoặc được những người thừa kế thoả thuận cử ra.

– Người phân chia di sản phải chia di sản theo đúng di chúc hoặc đúng thoả thuận của những người thừa kế theo pháp luật.

– Người phân chia di sản được hưởng thù lao, nếu người để lại di sản cho phép trong di chúc hoặc những người thừa kế có thoả thuận.

Thứ tư, thanh toán các nghĩa vụ do người chết để lại.

Theo quy định tại Điều 658 Bộ luật Dân sự 2015 các nghĩa vụ tài sản và các khoản chi phí liên quan đến thừa kế được thanh toán theo thứ tự sau đây:

• Chi phí hợp lý theo tập quán cho việc mai táng.
• Tiền cấp dưỡng còn thiếu.
• Chi phí cho việc bảo quản di sản.
• Tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ.
• Tiền công lao động.
• Tiền bồi thường thiệt hại.
• Thuế và các khoản phải nộp khác vào ngân sách nhà nước.
• Các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân.
• Tiền phạt.
• Các chi phí khác.

Thứ năm, phân chia di sản theo pháp luật.

Tiến hành phân chia đều phần di sản còn lại cho những người thừa kế theo pháp luật sau khi đã thanh toán xong các nghĩa vụ do người chết để lại. Những người thừa kế di sản theo pháp luật cùng hàng sẽ chỉ được hưởng phần di sản bằng nhau.

Lưu ý: Theo quy định tại Điều 660 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về phân chia di sản theo pháp luật như sau:

– Khi phân chia di sản, nếu có người thừa kế cùng hàng đã thành thai nhưng chưa sinh ra thì phải dành lại một phần di sản bằng phần mà người thừa kế khác được hưởng để nếu người thừa kế đó còn sống khi sinh ra được hưởng; nếu chết trước khi sinh ra thì những người thừa kế khác được hưởng.

– Những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thoả thuận về việc định giá hiện vật và thoả thuận về người nhận hiện vật; nếu không thoả thuận được thì hiện vật được bán để chia.

– Phân chia di sản trong trường hợp có người thừa kế mới hoặc có người thừa kế bị bác bỏ quyền thừa kế:

• Trường hợp đã phân chia di sản mà xuất hiện người thừa kế mới thì không thực hiện việc phân chia lại di sản bằng hiện vật, nhưng những người thừa kế đã nhận di sản phải thanh toán cho người thừa kế mới một khoản tiền tương ứng với phần di sản của người đó tại thời điểm chia thừa kế theo tỷ lệ tương ứng với phần di sản đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
• Trường hợp đã phân chia di sản mà có người thừa kế bị bác bỏ quyền thừa kế thì người đó phải trả lại di sản hoặc thanh toán một khoản tiền tương đương với giá trị di sản được hưởng tại thời điểm chia thừa kế cho những người thừa kế, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Lưu ý: Về việc hạn chế phân chia di sản trong trường hợp sau:

• Trường hợp theo ý chí của người lập di chúc hoặc theo thỏa thuận của tất cả những người thừa kế, di sản chỉ được phân chia sau một thời hạn nhất định thì chỉ khi đã hết thời hạn đó di sản mới được đem chia.
• Trường hợp yêu cầu chia di sản thừa kế mà việc chia di sản ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của bên vợ hoặc chồng còn sống và gia đình thì bên còn sống có quyền yêu cầu Tòa án xác định phần di sản mà những người thừa kế được hưởng nhưng chưa cho chia di sản trong một thời hạn nhất định. Thời hạn này không quá 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn 03 năm mà bên còn sống chứng minh được việc chia di sản vẫn ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của gia đình họ thì có quyền yêu cầu Tòa án gia hạn một lần nhưng không quá 03 năm.

Nếu không có di chúc thì ai sẽ được quyền thừa kế di sản?

– Theo quy định nếu người chết không để lại di chúc thì di sản của người chết để lại sẽ chia theo pháp luật cho những người thừa kế.

Theo quy định tại Điều 649 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về thừa kế theo pháp luật như sau: Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định.

Theo quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người thừa kế theo pháp luật như sau: Những người thừa kế theo pháp luật được hưởng di sản thừa kế quy định theo thứ tự sau đây:

• Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
• Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
• Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
• Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
• Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Mời bạn xem thêm bài viết

• Luật thừa kế tài sản không có di chúc
• Năm 2022, để lại di sản không đúng luật thì chia thừa kế như thế nào?
• Mẫu đơn thừa kế quyền sử dụng đất chuẩn quy định

Thông tin liên hệ

Vấn đề “Chia tài sản thừa kế không di chúc” đã được LSX giải đáp thắc mắc ở bên trên. Với hệ thống công ty Luật sư X chuyên cung cấp dịch vụ pháp lý trên toàn quốc. Chúng tôi sẽ giải đáp mọi thắc mắc của quý khách hàng liên quan tới dịch vụ Đổi tên khai sinh Tp Hồ Chí Minh. Với đội ngũ luật sư, chuyên viên, chuyên gia dày dặn kinh nghiệm, chúng tôi sẽ giúp quý khách giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng, thuận tiện, tiết kiệm chi phí và ít đi lại. Chi tiết vui lòng liên hệ tới hotline: 0833102102

Câu hỏi thường gặp