Người sử dụng lao động có được nhận lao động là trẻ em?

Hiện nay, có rất nhiều gia đình có hoàn cảnh khó khăn hoặc có những trường hợp trẻ em bỏ học để đi kiếm tiền từ rất sớm. Vậy những trường hợp như vậy thì người sử dụng lao động có được nhận lao động là trẻ em vào đơn vị làm việc không? Bài viết dưới đây của Luật sư X sẽ giải đáp thắc mắc của các bạn.

Căn cứ pháp lý

• Bộ luật lao động 2012
• Luật trẻ em 2016
• Thông tư 11/2013/TT-BLĐTBXH

Nội dung tư vấn

Trẻ em được hiểu như thế nào ?

Theo quy định tại Điều 1 của Luật trẻ em năm 2016 có quy định như sau:

Điều 1. Trẻ em: Trẻ em là người dưới 16 tuổi.

Theo quy định trên, trẻ em là người dưới 16 tuổi, chưa đủ khả năng nhận thức và làm chủ hành vi của mình.

Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 161 Bộ luật lao động năm 2012 có quy định về lao động chưa thành niên như sau:

Điều 161. Lao động chưa thành niên: Người lao động chưa thành niên là người lao động dưới 18 tuổi.

Như vậy, theo quy định của pháp luật lao động hiện hành thì lao động là trẻ em có thể được mở rộng hơn so với quy định tại Luật trẻ em là người dưới 18 tuổi. Đây là đối luôn tượng đặc biệt và nhạy cảm, do đó pháp luật có những quy định hết sức khắt khe.

Hiện nay, theo quy định của pháp luật lao động thì lao động trẻ em được chia làm ba nhóm:

• Nhóm từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi;
• Nhóm từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi;
• Nhóm dưới 13 tuổi.

Có được nhận lao động là trẻ em không ?

Căn cứ Điều 162 Bộ luật lao động năm 2012 có quy định về trường hợp sử dụng người lao động chưa thành niên:

Điều 162. Sử dụng người lao động chưa thành niên

1. Người sử dụng lao động chỉ được sử dụng người lao động chưa thành niên vào những công việc phù hợp với sức khoẻ để bảo đảm sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách và có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động chưa thành niên về các mặt lao động, tiền lương, sức khoẻ, học tập trong quá trình lao động.

2. Khi sử dụng người lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khoẻ định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

Theo quy định trên, người sử dụng lao động được phép nhận lao động trẻ em nhưng công việc đó phải phù hợp với sức khỏe để đảm bảo sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của trẻ em. Đồng thời người sử dụng lao động còn phải có trách nhiệm quan tâm, chăm sóc người lao động chưa thành niên về các mặt lao động, tiền lương, sức khoẻ, học tập trong quá trình lao động. Trong quá trình làm việc, người sử dụng lao động phải lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khoẻ định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

Những công việc mà lao động chưa thành niên được làm gồm:

Nhóm từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi:

Căn cứ theo các quy định pháp luật dân sự về trẻ vị thành niên, những người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi đã phần nào phát triển đầy đủ về thể chất và có khả năng làm những công việc trong khả năng và pháp luật quy định. Nhưng người này có quyền tự mình tham gia vào các quan hệ lao động và ký kết hợp đồng lao động mà không cần thông qua người giám hộ, người đại diện theo pháp luật. Đồng thời, việc lao động có thể phát sinh về tài sản thì những đối tượng này cũng được tự mình quản lý và sử dụng tài sản trong giới hạn pháp luật quy định.

Nhóm từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi:

Căn cứ theo Điều 164 Bộ Luật lao động 2012 quy định về việc sử dụng người lao động thuộc nhóm đối tượng này như sau:

Điều 164. Sử dụng lao động dưới 15 tuổi

1. Người sử dụng lao động chỉ được sử dụng người từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi làm các công việc nhẹ theo danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội quy định.

Pháp luật dân sự quy định rằng, những trẻ vị thành niên từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi là những đối tượng cần phải có sự giám sát của gia đình hoặc người giám hộ, người đại diện pháp luật. Do đó, việc ký kết hợp đồng lao động với những đối tượng này phải được thông qua và được chấp thuận bởi người đại diện theo pháp luật của họ. Đồng thời, pháp luật cũng chỉ giới hạn những công việc nhất định mà những người thuộc nhóm này có thể làm. Đó là những công việc nhẹ nhàng, không đòi hỏi phải lao lực nhiều. Căn cứ theo Danh mục được ban hành kèm theo Thông tư 11/2013/TT-BLĐTBXH về những công việc cụ thể mà nhóm này có thể làm đó là:

• Những công việc được sử dụng người dưới 13 tuổi làm việc.
• Các nghề truyền thống: chấm men gốm, cưa vỏ trai, vẽ tranh sơn mài, làm giấy dó, nón lá, se nhang, chấm nón, dệt chiếu, làm trống, dệt thổ cẩm, làm bún gạo, làm giá đỗ, làm bánh đa (miến), làm bánh đa Kế.
• Các nghề thủ công mỹ nghệ: thêu ren, mộc mỹ nghệ, làm lược sừng, đan lưới vó, làm tranh Đông Hồ, nặn tò he.
• Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình.
• Nuôi tằm.
• Gói kẹo dừa

Nhóm dưới 13 tuổi:

Căn cứ theo Khoản 3 Điều 164 Bộ Luật lao động 2012 quy định như sau:

Điều 164. Sử dụng lao động dưới 15 tuổi.

3. Không được sử dụng lao động là người dưới 13 tuổi làm việc trừ một số công việc cụ thể do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội quy định.

Theo đó, pháp luật cho phép một số trường hợp đặc biệt sẽ được sử dụng người lao động dưới 13 tuổi, thông thường là những công việc về văn hóa, thể thao, nghệ thuật đòi hỏi tính năng khiếu. Cụ thể những công việc nhóm đối tượng này được phép làm được quy định tại Danh mục được ban hành kèm theo Thông tư 11/2013/TT-BLĐTBXH, đó là:

• Diễn viên: múa; hát; xiếc; điện ảnh; sân khấu kịch, tuồng, chèo, cải lương, múa rối (trừ múa rối dưới nước).
• Vận động viên năng khiếu: thể dục dụng cụ, bơi lội, điền kinh (trừ tạ xích), bóng bàn, cầu lông, bóng rổ, bóng ném, bi-a, bóng đá, các môn võ, đá cầu, cầu mây, cờ vua, cờ tướng, bóng chuyền.

Điều kiện nhận lao động là trẻ em ?

Pháp luật lao động đã quy định những nguyên tắc, điều kiện nghiêm ngặt đối với việc sử dụng lao động là trẻ em tại Điều 165 Bộ Luật lao động 2012 như sau:

Điều 165. Các công việc và nơi làm việc cấm sử dụng lao động là người chưa thành niên

1. Cấm sử dụng người chưa thành niên làm các công việc sau đây:

a) Mang, vác, nâng các vật nặng vượt quá thể trạng của người chưa thành niên;

b) Sản xuất, sử dụng hoặc vận chuyển hóa chất, khí gas, chất nổ;

c) Bảo trì, bảo dưỡng thiết bị, máy móc;

d) Phá dỡ các công trình xây dựng;

đ) Nấu, thổi, đúc, cán, dập, hàn kim loại;

e) Lặn biển, đánh bắt cá xa bờ;

g) Công việc khác gây tổn hại cho sức khoẻ, an toàn hoặc đạo đức của người chưa thành niên.

2. Cấm sử dụng người chưa thành niên làm việc ở các nơi sau đây:

a) Dưới nước, dưới lòng đất, trong hang động, trong đường hầm;

b) Công trường xây dựng;

c) Cơ sở giết mổ gia súc;

d) Sòng bạc, quán bar, vũ trường, phòng hát karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, phòng tắm hơi, phòng xoa bóp;

đ) Nơi làm việc khác gây tổn hại đến sức khoẻ, sự an toàn và đạo đức của người chưa thành niên.

Ngoài ra, Bộ lao động thương binh và xã hội đã có những quy chuẩn và danh mục những ngành nghề cấm sử dụng người dưới 18 tuổi làm việc được cụ thể hóa trong Thông tư số 10/2013/TT-BLDTBXH. Như vậy để sử dụng lao động là người dưới 18 tuổi sẽ phức tạp hơn rất nhiều so với trường hợp thông thường.

Hy vọng bài viết sẽ hữu ích với bạn!

Thông tin liên hệ với Luật sư X

Luật sư X là đơn vị Luật uy tín; chuyên nghiệp, được nhiều cá nhân và tổ chức đặt trọn niềm tin. Được hỗ trợ và đồng hành giải quyết khó khăn về mặt pháp lý của quý khách là mong muốn của Luật sư X. Để biết thêm thông tin chi tiết và nhận thêm sự tư vấn, giúp đỡ của Luật Sư X hãy liên hệ

Hotline: 0833.102.102

Câu hỏi liên quan