Di chúc là bằng chứng cho ý chí của cá nhân về việc chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Tuy nhiên, việc lập một bản di chúc có thể có nhiều hình thức khác nhau. Vậy hình thức nào là an toàn? Nên lựa chọn lập di chúc theo hình thức như thế nào? Hãy tìm hiểu vấn đề này qua bài viết sau của Luật sư X.
Căn cứ pháp lý
Nội dung tư vấn
Di chúc là gì?
Di chúc là cụm từ mà chúng ta vẫn thường xuyên hay dùng trong đời sống sinh hoạt hằng ngày; tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ đầy đủ bản chất của di chúc. Khái niệm di chúc được quy định cụ thể trong Bộ luật dân sự 2015 như sau:
Điều 624. Di chúc
Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.
Theo đó, di chúc là sự thể hiện ý chí bằng văn bản; hoặc bằng miệng của một cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Di chúc bằng văn bản hay di chúc bằng miệng muốn được pháp luật công nhận thì phải đáp ứng các điều kiện sau:
- Người lập di chúc minh mẫn; sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
- Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật; không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
Người lập di chúc là gì?
Điều 625 Bộ luật dân sự có quy định về người lập di chúc như sau:
Điều 625: Người lập di chúc
1. Người thành niên có đủ điều kiện theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 630 của Bộ luật này có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình.
2. Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi được lập di chúc, nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.Việc để lại tài sản sau khi chết là một việc tưởng chừng như bình thường, tuy nhiên, liên quan đến tiền bạc, giá trị tài sản có thể khiến người khác trở nên thủ đoạn được được trở thành một phần chủ thể hưởng thừa kế. Để đảm bảo cho việc viết di chúc đúng ý nguyện của người lập di chúc, pháp luật quy định người lập di chúc phải trong trạng thái minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép” là một trong những điều kiện để di chúc hợp pháp.
Nên lựa chọn lập di chúc theo hình thức như thế nào?
Pháp luật cho phép chủ thể có thể dập di chúc bằng miệng hoặc bằng văn bản. Đối với di chúc bằng văn bản, có các loại như: Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng; Di chúc bằng văn bản có người làm chứng; Di chúc bằng văn bản có công chứng; Di chúc bằng văn bản có chứng thực. Vậy, Nên lựa chọn lập di chúc theo hình thức như thế nào?
Di chúc bằng miệng
Không phải bao giờ chủ thể cũng có thể được lập di chúc bằng miệng. Pháp luật dự liệu trường hợp cá nhân lâm vào tình huống nguy kịch, cái chết bị đe dọa,…thì một ý chí về tài sản có thể thiết lập bằng miệng và vẫn được công nhận đây là một bản di chúc hợp pháp và cũng chỉ quy định trong trường hợp này, di chúc bằng miệng mới hợp pháp
Điều 629: Di chúc miệng.
1. Trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng.
….Bên cạnh việc đáp ứng về điều kiện hoàn cảnh lập di chúc, di chúc miệng cũng phải đáp ứng được các điều kiện cơ bản cũng như là điều kiện riêng biệt đặc thù được quy định trong Bộ luật dân sự 2015 như hình thức, nội dung,..Di chúc bằng miệng chỉ đặt ra khi cá nhân gặp vấn đề nguy kịch về sức khỏe, tính mạng,…Như vậy, xét về tính pháp lý cũng như điều kiện, thì đây không được xem là một phương án lựa chọn thông minh trong việc viết di chúc.
Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng
Bởi không có người làm chứng, tính chính xác và khách quan của loại di chúc này khó đảm bảo. Bởi vậy, pháp luật quy định người lập di chúc phải tự viết và ký vào di chúc. Trường hợp có nhiều trang thì ký nháy từng trang văn bản. Trường hợp khác, có thể dung điểm chỉ.
Điều 633: Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng:
Người lập di chúc phải tự viết và ký vào bản di chúc.
Việc lập di chúc bằng văn bản không có người làm chứng phải tuân theo quy định tại Điều 631 của Bộ luật này.
Điều 631: Nội dung của di chúc
1. Di chúc gồm các nội dung chủ yếu sau:
a) Ngày, tháng, năm lập di chúc;
b) Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;
c) Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;
d) Di sản để lại và nơi có di sản.
Di chúc bằng văn bản có người làm chứng
Đây là trường lập di chúc bằng dạng đánh máy, hoặc nhờ người khác đánh máy. Khi mà một bản di chúc không có dấu ấn đặc trưng nào (như chữ viết, dấu vân tay,…) của người lập di chúc, thì bản di chúc này chỉ hợp pháp khi có người làm chứng. Số lượng người làm chứng tối thiểu phải có hai người.
Bản di chúc sau khi đánh máy xong phải được đọc to, rõ lại và được người lập di chúc ký hoặc điểm chỉ trước mặt người làm chứng. Những người này cũng phải thực hiện việc xác nhận sự có mặt bằng việc ký, điểm chỉ vào bản di chúc. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể trở thành người làm chứng. Để đảm bảo tính khách quan và tính chính xác của bản di chúc thì người làm chứng phải không thuộc những đối tượng sau theo quy định tại Điều 632, Bộ luật dân sự 2015:
Điều 632: Người làm chứng cho việc lập di chúc:
Mọi người đều có thể làm chứng cho việc lập di chúc, trừ những người sau đây:
1. Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc.
2. Người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc.
3. Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.
Di chúc bằng văn bản có công chứng hoặc chứng thực
Việc công chức, chứng thực là một hành vi pháp lý khiến người lập di chúc có thể yên tâm hơn về tính hợp pháp của bản di chúc mình lập. Bởi, việc công chứng hay chứng thực nó được thực hiện bởi những người có kinh nghiệm, có thẩm quyền và hiểu biết pháp luật. Chính vì thế, đây cũng là một hình thức mà người lập di chúc nên tìm đến để có một bản di chúc có thể được lập hợp pháp lại còn được tư vấn hợp tình.
Các bước quy định tại Điều 636, Bộ luật dân sự 2015:
Bước 1: Người lập di chúc tuyên bố nội dung của di chúc trước công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã. Trường hợp người lập di chúc không đọc được; hoặc không nghe được bản di chúc, không ký; hoặc không điểm chỉ được thì phải nhờ người làm chứng; và người này phải ký xác nhận trước mặt công chứng viên; hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã.
Bước 2: Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã phải ghi chép lại nội dung mà người lập di chúc đã tuyên bố.
Bước 3; Người lập di chúc ký; hoặc điểm chỉ vào bản di chúc; sau khi xác nhận bản di chúc đã được ghi chép chính xác và thể hiện đúng ý chí của mình.
Bước 4: Công chứng viên hoặc người có thẩm quyền chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã ký vào bản di chúc.
Mời bạn xem thêm bài viết:
- Con nuôi có được hưởng di sản thừa kế của cha mẹ nuôi hay không?
- Phân chia di sản thừa kế sổ tiết kiệm ngân hàng như thế nào?
Thông tin liên hệ Luật Sư X
Trên đây là nội dung tư vấn về Nên lựa chọn lập di chúc theo hình thức như thế nào?
Mọi thắc mắc về thủ tục pháp lý có liên quan. Quý khách vui lòng liên hệ Luật Sư X để được hỗ trợ, giải đáp.
Gọi ngay cho chúng tôi qua hotline: 0833.102.102.
Câu hỏi thường gặp
Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
Thứ hai, về nội dung của bản di chúc. Nói về nội dung thì di chúc chứa đựng những nội dung không vi phạm điều cấm của luật không trái đạo đức xã hội. Được quy định rõ tại Khoản 2, Điều 630: Di chúc hợp pháp: Điều 630: Di chúc hợp pháp: 1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:..
Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản; trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác; Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản; những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
Đối với việc lập di chúc bằng văn bản được chứng thực thì người lập di chúc sẽ trực tiếp đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi mình cư trú để thực hiện việc lập di chúc. Về trình tự, thủ tục lập di chúc có chứng thực sẽ được thực hiện tương tự như trường hợp lập di chúc ở Văn phòng công chứng, tổ chức hành nghề công chứng.
