Có bắt buộc phải ghi chú kết hôn không theo pháp luật hiện hành?

Quyền được kết hôn là một trong số những quyền cơ bản của công dân Việt Nam. Theo đó, công dân Việt Nam có quyền được kết hôn với người mà công dân đó lựa chọn, dù người đó là người Việt Nam hay người nước ngoài, nhưng phải đảm bảo điều kiện kết hôn theo pháp luật Việt Nam. Trong trường hợp việc kết hôn của công dân Việt Nam có yếu tố nước ngoài, hai vợ chồng sẽ phải thực hiện thủ tục ghi chú kết hôn tại cơ quan Việt Nam. Vậy, có bắt buộc phải ghi chú kết hôn không? Hãy cùng LSX tìm hiểu về vấn đề này trong bài viết dưới đây nhé.

Ghi chú kết hôn là gì?

Căn cứ theo quy định tại Mục II Nghị định số 123/2015/NĐ-CP, ghi chú kết hôn là thủ tục mà cơ quan có thẩm quyền Việt Nam ghi vào Sổ hộ tịch việc đăng ký kết hôn của công dân Việt Nam đã được giải quyết tại nước ngoài. Như vậy, thủ tục ghi chú kết hôn được tiến hành sau khi công dân Việt Nam thực hiện đăng ký kết hôn tại cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài thì cần thực hiện thủ tục ghi chú kết hôn tại Việt Nam để được công nhận và đảm bảo được các quyền và lợi ích của chính mình cũng như quyền, lợi ích hợp pháp của vợ/chồng của công dân đó. Với thủ tục này, cơ quan có thẩm quyền Việt Nam sẽ ghi nhận lại sự kiện đăng ký kết hôn đó vào sổ hộ tịch của Việt Nam. Sau khi hoàn tất thủ tục này, quan hệ hôn nhân của hai bên thực hiện thủ tục sẽ được công nhận trên phạm vi lãnh thổ Việt Nam.

Có bắt buộc phải ghi chú kết hôn không theo quy định?

Ghi chú kết hôn là thủ tục quan trọng không thể thiếu bởi thủ tục này là minh chứng pháp lý cho việc quan hệ hôn nhân của hai vợ chồng sẽ được cả hai hệ thống pháp luật nơi cả hai vợ chồng có quốc tịch bảo vệ và đảm bảo. Nếu vợ/ chồng kết hôn tại nước ngoài mà không thực hiện việc thông báo cho cơ quan quản lý Việt Nam về việc bạn đã đăng ký kết hôn thì khi có vấn đề xảy ra, cơ quan của Việt Nam sẽ không có căn cứ nào để có thể đảm bảo quyền lợi của vợ/ chồng. Thậm chí, khi khai sinh cho con chung, việc không có giấy tờ chứng minh quan hệ hôn nhân thì không thể ghi tên bố/ mẹ là người nước ngoài.

Điều kiện làm thủ tục ghi chú kết hôn tại Việt Nam

Do có sự khác biệt về điều kiện kết hôn trong mối tương quan giữa pháp luật Việt Nam và pháp luật các nước nên thủ tục ghi chú kết hôn được đặt ra để xác định cả vợ, chồng đều đủ điều kiện kết hôn theo pháp luật Việt Nam. Khi thực hiện thủ tục ghi chú kết hôn tại Việt Nam, hai bên phải đáp ứng đủ các điều kiện được quy định tại Điều 34 Nghị định số 123/2015/NĐ-CP cụ thể như sau:

• Việc kết hôn giữa công dân Việt Nam với nhau hoặc với người nước ngoài đã được giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài ở nước ngoài được ghi vào Sổ hộ tịch nếu tại thời điểm kết hôn, các bên đáp ứng đủ điều kiện kết hôn và không vi phạm điều cấm theo quy định Luật Hôn nhân và gia đình Việt Nam 2014.

Theo đó, điều kiện kết hôn được quy định tại Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 bao gồm: 

– Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên; 

– Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định; 

– Không bị mất năng lực hành vi dân sự; 

– Việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp cấm kết hôn theo quy định. 

Các trường hợp cấm kết hôn được quy định tại các điểm a, b, c, d khoản 2 Điều 5 Luật này, bao gồm:

– Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo;

– Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;

– Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;

– Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng;

Khi nộp hồ sơ ghi chú kết hôn, cán bộ nhận hồ sơ sẽ xem xét, thẩm định các thông tin về điều kiện kết hôn của người vợ/người chồng xem có đáp ứng điều kiện kết hôn của pháp luật Việt Nam hay không. Nếu hai bên đủ điều kiện kết hôn thì sẽ được phép ghi chú kết hôn tại Việt Nam.

• Nếu vào thời điểm đăng ký tại cơ quan có thẩm quyền nước ngoài, việc kết hôn không đáp ứng điều kiện kết hôn, nhưng không vi phạm điều cấm theo quy định Luật Hôn nhân và gia đình Việt Nam 2014, nhưng vào thời điểm yêu cầu ghi vào Sổ hộ tịch việc kết hôn, hậu quả đã được khắc phục hoặc việc ghi chú kết hôn là nhằm bảo vệ quyền lợi của công dân Việt Nam và trẻ em, thì việc kết hôn cũng được ghi vào Sổ hộ tịch.

Trình tự, thủ tục làm ghi chú kết hôn tại Việt Nam

Để thực hiện ghi chú kết hôn tại Việt Nam, cả hai bên vợ, chồng đều phải hết sức chú ý đến thủ tục vì có một số sự khác biệt nhất định so với việc đăng ký kết hôn thông thường. Khi thực hiện đăng ký ghi chú kết hôn tại Việt Nam, cả hai bên vợ, chồng sẽ phải tiến hành các trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật Việt Nam. Cụ thể, căn cứ theo Điều 50 Luật Hộ tịch 2014, Điều 35 Nghị định 123/2015/NĐ-CP, Điều 29 Thông tư 04/2020/TT-BTP. cụ thể như sau:

Bước 1: Nộp hồ sơ ghi chú kết hôn

Cụ thể tại khoản 1 Điều 35 Nghị định 123/2015/NĐ-CP, hồ sơ ghi chú kết hôn do một trong hai bên kết hôn nộp tại cơ quan có thẩm quyền theo quy định tại Khoản 1 Điều 48 Luật Hộ tịch 2014, gồm các giấy tờ sau đây:

– Tờ khai theo mẫu quy định tại Thông tư 04/2020/TT-BTP

– Bản sao Giấy tờ chứng nhận việc kết hôn do cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài cấp;

– Ngoài giấy tờ trên, nếu gửi hồ sơ qua hệ thống bưu chính thì còn phải nộp bản sao giấy tờ của cả hai bên nam, nữ quy định tại Khoản 1 Điều 2 Nghị định 123/2015/NĐ-CP như hộ chiếu, chứng minh nhân dân, thẻ căn cước công dân hoặc giấy tờ khác có dán ảnh và thông tin cá nhân do cơ quan có thẩm quyền cấp, còn giá trị sử dụng (sau đây gọi là giấy tờ tùy thân).

– Nếu là công dân Việt Nam đã ly hôn hoặc hủy việc kết hôn tại cơ quan có thẩm quyền nước ngoài thì phải nộp trích lục về việc đã ghi vào Sổ hộ tịch việc ly hôn hoặc hủy việc kết hôn theo quy định tại Khoản 2 Điều 37 Nghị định 123/2015/NĐ-CP.

Ngoài ra, khi thực hiện thủ tục, công dân cần xuất trình một số giấy tờ như:

• Giấy tờ tùy thân như: Hộ chiếu; hoặc chứng minh nhân dân; hoặc thẻ căn cước công dân; hoặc các giấy tờ khác có dán ảnh và thông tin cá nhân do cơ quan có thẩm quyền cấp. Các loại giấy này phải còn giá trị sử dụng để chứng minh về nhân thân của người có yêu cầu ghi chú kết hôn.
• Giấy tờ chứng minh nơi cư trú để xác định thẩm quyền.
• Trường hợp gửi hồ sơ qua hệ thống bưu chính thì phải gửi kèm theo bản sao có chứng thực các giấy tờ phải xuất trình nêu trên.

Người có yêu cầu ghi vào Sổ hộ tịch việc kết hôn đã được giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài nộp hồ sơ tại Ủy ban nhân dân cấp huyện có thẩm quyền.

Bước 2: Kiểm tra và giải quyết hồ sơ ghi chú kết hôn

Thời hạn giải quyết ghi vào Sổ hộ tịch việc kết hôn là 05 ngày làm việc, kể từ ngày Phòng Tư pháp tiếp nhận hồ sơ.

+ Nếu thấy yêu cầu ghi vào Sổ hộ tịch việc kết hôn là đủ điều kiện theo quy định tại mục 2, Trưởng phòng Tư pháp ghi vào sổ và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện ký cấp bản chính trích lục hộ tịch cho người yêu cầu.

Trường hợp cần xác minh thì thời hạn giải quyết không quá 10 ngày làm việc.

+ Nếu thấy yêu cầu ghi vào Sổ hộ tịch việc kết hôn thuộc một trong các trường hợp quy định tại Khoản 1 Điều 36 Nghị định 123/2015/NĐ-CP, Trưởng phòng Tư pháp báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện để từ chối. Theo đó, các trường hợp tại Khoản 1 Điều 36 gồm:

a) Việc kết hôn vi phạm điều cấm theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình.

b) Công dân Việt Nam kết hôn với người nước ngoài tại cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan đại diện lãnh sự nước ngoài tại Việt Nam.

Bước 3: Nhận kết quả

Nếu thấy yêu cầu ghi chú kết hôn đủ điều kiện, không thuộc trường hợp từ chối ghi vào sổ việc kết hôn theo quy định, Phòng Tư pháp báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện xem xét, quyết định. Trường hợp Chủ tịch Ủy ban nhân dân đồng ý giải quyết thì ký Trích lục ghi chú kết hôn cấp cho người yêu cầu; công chức làm công tác hộ tịch ghi vào Sổ đăng ký kết hôn.

Thời hạn giải quyết tối đa là 12 ngày, kể từ ngày nộp hồ sơ

Những vấn đề cần lưu ý khi ghi chú kết hôn

Kết hôn là vấn đề có thể phát sinh nhiều vấn đề pháp lý và hành chính khác trong tương lai tới từ quan hệ hôn nhân của hai vợ chồng, do đó hai bên cần hết sức chú ý trong việc ghi chú kết hôn, đảm bảo tính trung thực và minh bạch. Do vậy, khi thực hiện thủ tục ghi chú kết hôn tại Việt Nam, hai bên cần lưu ý những vấn đề như sau để việc điền đơn trở nên thuận lợi, dễ dàng hơn như sau:

Thứ nhất, bản sao giấy tờ của cả hai bên nam nữ nếu nộp hồ sơ qua đường bưu chính.

Thứ hai, đối với công dân Việt Nam đã ly hôn hoặc hủy việc kết hôn tại cơ quan có thẩm quyền nước ngoài thì phải nộp trích lục về việc đã ghi vào Sổ hộ tịch việc ly hôn hoặc hủy việc kết hôn.

Thứ ba, trong trường hợp ủy quyền thực hiện việc ghi chú kết hôn, hồ sơ cần nộp phải có văn bản ủy quyền theo quy định của pháp luật. Trường hợp người được ủy quyền là ông, bà, cha, mẹ, con, vợ, chồng, anh, chị, em ruột của người ủy quyền thì văn bản ủy quyền không phải công chứng, chứng thực, nhưng phải có giấy tờ chứng minh mối quan hệ với người ủy quyền.

Mời bạn xem thêm:

• Thủ tục đăng ký kết hôn đối với người từng ly hôn năm 2023
• Hướng dẫn trích lục giấy đăng ký kết hôn online dễ dàng 2023
• Thủ tục chuyển hộ khẩu sau khi kết hôn năm 2023

Câu hỏi thường gặp