Chúng ta chắc hẳn đã không xa lạ gì với khái niệm của thuế, một khoản thu bắt buộc vào ngân sách nhà nước được quy định rõ ràng với các tổ chức kinh tế và thành viên trong xã hội. Việc nộp thuế là nghĩa vụ bắt buộc của các chủ thể thuộc đối tượng đóng thuê theo quy định của pháp luật. Một trong số các loại thuế góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy ngân sách nhà nước là thuế thu nhập cá nhân. Vậy vai trò của thuế thu nhập cá nhân là gì? Hãy cùng luật sư X phân tích ở bài viết dưới đây.
Nội dung tư vấn
Vai trò của thuế thu nhập cá nhân
Trước hết, thuế thu nhập cá nhân là một khoản tiền mà người có thu nhập phải trích ra trong phần tiền lương của mình hoặc từ các nguồn thu khác để nộp vào ngân sách nhà nước. Thuế thu nhập cá nhân không đánh vào những cá nhân có thu nhập thấp, do đó, khoản thu này sẽ công bằng với mọi đối tượng và góp phần làm giảm đi khoảng cách chênh lệch giữa các tầng lớp trong xã hội.
Những đối tượng phải nộp thuế thu nhập cá nhân là ai?
Thuế thu nhập cá nhân đánh vào 2 đối tượng là cá nhân cư trú và cá nhân không cứ trú tại Việt Nam có thu nhập
- Cá nhân cứ trú có thu nhập chịu thuế là khoản phát sinh trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam không phân biệt nơi trả thu nhập.
- Cá nhân không cư trú thu nhập chịu thuế là thu nhập phát sinh tại Việt Nam không phân biệt nơi trả và nhận thu nhập.
Một số đặc điểm của thuế thu nhập cá nhân:
Dấu hiệu đặc trưng để phân biệt thuế thu nhập cá nhân với các loại thuế khác đó là:
Thứ nhất, đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân là cá nhân kinh doanh và không kinh doanh có thu nhập chịu thuế phát sinh. Do là thuế trực thu nên nó phản ánh sự đồng nhất giữa đối tượng nộp thuế theo luật và đối tượng chịu thuế theo ý nghĩa kinh tế. Người chịu thuế thu nhập cá nhân không có khả năng chuyển giao gánh nặng thuế khoá sang cho các đối tượng khác tại thời điểm đánh thuế.
Thứ hai, thuế thu nhập cá nhân có diện đánh thuế rất rộng, thể hiện trên hai khía cạnh: một là đối tượng đánh thuế là toàn bộ các khoản thu nhập của cá nhân thuộc diện đánh thuế thu nhập cá nhân không phân biệt thu nhập đó có nguồn gốc phát sinh trong nước hay ở nước ngoài; hai là đối tượng phải kê khai nộp thuế thu nhập cá nhân là toàn bộ những người có thu nhập, bao gồm tất cả công dân của nước sở tại và những người nước ngoài cư trú thường xuyên hay không thường xuyên nhưng có số ngày có mặt, làm việc, có thu nhập theo mức độ quy định của pháp luật thuế thu nhập cá nhân.
Thứ ba, thuế thu nhập cá nhân là một loại thuế thu nhập nhưng khác với thuế thu nhập doanh nghiệp ở chỗ nó có tính tất yếu gắn với chính sách xã hội của mỗi quốc gia cho dù quốc gia đó có mục tiêu hoàn thiện chính sách thuế, xây dựng một chính sách thuế có tính trung lập không nhằm nhiều mục tiêu khác nhau. Thể hiện, nó luôn quy định loại trừ một số khoản thu nhập trước khi tính thuế thu nhập cá nhân như thu nhập mang tính trợ cấp xã hội, khoản chi cần thiết cho cuộc sống cá nhân, gia đình người nộp thuế, khoản chi mang tính nhân đạo xã hội.
Thứ tư, thuế thu nhập cá nhân có góc độ kỹ thuật tính thuế khá phức tạp bởi diện đánh thuế rộng, liên quan chặt chẽ với hoàn cảnh cá nhân, chính sách xã hội cụ thể, có áp dụng phương pháp luỹ tiến. Vì vậy, thuế thu nhập cá nhân đảm bảo được công bằng xã hội, người có thu nhập cao hơn thì trước và sau khi nộp thuế họ vẫn còn một khoản thu nhập cao hơn so với người có thu nhập thấp khi chưa nộp thuế.
Vai trò thuế thu nhập cá nhân
Thuế thu nhập cá nhân đóng một vai trò quan trọng không chỉ đối với tăng cường nhân sách nhà nước mà còn góp phần giảm thiểu chênh lệch giữa các tầng lớp xã hội. Vai trò thể hiện cụ thể ở dưới đây:
– Tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước
Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước, trong đó có thuế thu nhập cá nhân. Khi nền kinh tế ngày càng phát triển, thuế thu nhập cá nhân cũng có sự gia tăng nhanh chóng, tỷ lệ thuận với thu nhập bình quân đầu người. Bên cạnh đó, aự giảm dần các loại thuế xuất nhập khẩu do yêu cầu tự do hóa thương mại nên thuế thu nhập cá nhân ngày càng trở thành nguồn thu quan trọng cho ngân sách Nhà nước. Khi nền kinh tế phát triển thì thu nhập bình quân đầu người của cá nhân ngày càng tăng, vì thế thuế thu nhập cá nhân sẽ góp phần quan trọng vào việc tăng thu cho ngân sách Nhà nước.
– Góp phần thực hiện công bằng xã hội
Tại Việt Nam, sự chênh lệch giàu nghèo còn khá rõ rệt, số đông dân cư có thu nhập thấp. Thông thường, thuế thu nhập cá nhân chỉ áp dụng với những đối tượng có thu nhập trung bình trở lên, cao hơn mức khởi điểm thu nhập chịu thuế, không đánh vào các cá nhân có thu nhập thấp, vừa đủ nuôi sống bản thân và gia đình.
Có thể nói đây là vai trò đặc trưng và cơ bản nhất của thuế thu nhập cá nhân. Đó là vì thuế thu nhập cá nhân điều tiết trực tiếp vào thu nhập của cá nhân cùng với tính chất lũy tiến của thuế thu nhập cá nhân đã thu hẹp khoảng cách về thu nhập của các cá nhân có mức thu nhập chênh lệch nhau. Tính công bằng của thuế thu nhập cá nhân còn được thể hiện ở chỗ nghĩa vụ thuế được áp dụng trên cơ sở có tính đến điều kiện và hoàn cảnh sống của người nộp thuế. Người nộp thuế không bị giới hạn về các khoản giảm trừ gia cảnh; số lần tham gia từ thiện, nhân đạo,.. Như vậy, cùng có thu nhập bằng nhau nhưng các cá nhân có thể phải thực hiện những nghĩa vụ thuế khác nhau nếu số lượng người phụ thuộc của họ không giống nhau. Đây là một đặc điểm mà các loại thuế gián thu không thể tính đến được bởi vì nghĩa vụ thuế chỉ có cơ chế phát sinh khi hành vi tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ xảy ra. Ở nhiều nước còn có quy định miễn, giảm thuế cho những cá nhân mang gánh nặng xã hội.
– Điều tiết vĩ mô nền kinh tế
Thuế thu nhập cá nhân được coi như công cụ giúp điều tiết vĩ mô, kích thích tiết kiệm, đầu tư theo hướng nâng cao năng lực hiệu quả xã hội. Thông qua việc điều tiết giảm bớt thu nhập của những đối tượng có thu nhập cao, và phân phối lại cho những đối tượng có thu nhập thấp hơn, thuế thu nhập cá nhân góp phần quan trọng trong việc tăng các chế độ phúc lợi xã hội. Ngoài ra nhà nước cũng phải xây dựng một hệ thống thu thuế, để từ đó đánh giá được tình hình thu nhập của dân cư cũng như thực trạng của nền kinh tế. Nhà nước cũng có thể khuyến khích người dân đầu tư hay không đầu tư, tiết kiệm hay không tiết kiệm thông qua việc đánh thuế hay không đánh thuế thu nhập đối với thu nhập từ hoạt động đầu tư, thu nhập từ lãi tiết kiệm. Nhà nước còn có thể xây dựng các chính sách kinh tế khác phù hợp với thị trường như chính sách về việc làm, chính sách bảo hiểm, trợ cấp xã hội,…
– Phát hiện thu nhập bất hợp pháp
Trong thực tế, nhiều khoản thu nhập của một số cá nhân đến từ các nguồn bất hợp pháp như: nhận hối lộ, tham ô, kinh doanh hàng quốc cấm, trốn thuế, lừa đảo chiếm đoạt tài sản… Thuế thu nhập cá nhân có vai trò quan trọng góp phần phát hiện các hành vi sai trái này.
Có thể bạn quan tâm
Thông tin liên hệ Luật sư X
Trên đây là tư vấn của Luật sư X về vấn đề Vai trò của thuế thu nhập cá nhân là gì?. Chúng tôi hy vọng rằng bạn có thể vận dụng các kiến thức trên; để sử dụng trong công việc và cuộc sống.
Để biết thêm thông tin chi tiết và nhận thêm sự tư vấn, giúp đỡ khi có nhu cầu về các vấn đề liên quan đến tạm ngưng công ty, giải thể công ty, giải thể công ty tnhh 1 thành viên, tạm dừng công ty, mẫu đơn xin giải thể công ty, giấy phép bay flycam, xác nhận độc thân, đăng ký nhãn hiệu,…. của Luật sư X, hãy liên hệ: 0833102102. Hoặc qua các kênh sau:
Facebook: www.facebook.com/luatsux
Tiktok: https://www.tiktok.com/@luatsux
Youtube: https://www.youtube.com/Luatsux
Câu hỏi thường gặp
Nguyên tắc đảm bảo công bằng giữa những người nộp thuế trong thuế TNCN
Nguyên tắc đảm bảo cân bằng lợi ích giữa Nhà nước và người nộp thuế
Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả của pháp luật thuế TNCN
Nguyên tắc tránh đánh thuế hai lần
Pháp luật thuế thu nhập cá nhân là tổng hợp các quy phạm pháp luật do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình thu, nộp thuế của cá nhân có phát sinh thu nhập theo quy định của pháp luật.
