Vào những dịp lễ trọng đại của đất nước, chúng ta thường nghe thấy Nhà nước ra quyết định đặc xá hoặc đại xá cho tù nhân về đoàn tụ với gia đình và tài hòa nhập cộng đồng. Vậy đặc xá và đại xá là gì và có phải đối tượng nào cũng được hưởng đặc xá hoặc đại xá. Hãy cùng xem bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về vấn đề này nhé.
Cơ sở pháp lý
Nội dung tư vấn
Đặc xá và đại xá là hai loại hình thức của ân xá – thể hiện sự khoan hồng của nhà nước khi tha tù trước thời hạn hoặc miễn trách nhiệm hình sự cho một số loại tội phạm hoặc một số hành vi phạm tội. Đặc xá và đại xá có đặc điểm cơ bản như sau:
| Tiêu chí phân biệt | Đặc xá | Đại xá |
| Căn cứ pháp lý | Luật Đặc xá 2018 | Chưa có văn bản pháp luật quy định cụ thể. Từ “đại xá” xuất hiện rải rác ở Hiến pháp 2013 và Bộ luật Hình sự 2015 |
| Khái niệm | Đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt. (Khoản 1 Điều 3 Luật Đặc xá 2018) | Chưa có văn bản pháp luật quy định khái niệm cụ thể nhưng có thể hiểu đại xá là sự khoan hồng của Nhà nước do Quốc hội quyết định nhằm tha tội hoàn toàn và triệt để cho một số loại tội phạm nhất định đối với hàng loạt người phạm tội nhân sự kiện quan trọng trong đời sống chính trị của đất nước. |
| Bản chất | Tha, miễn hình phạt hoặc giảm nhẹ hình phạt cho một số loại tội phạm hoặc một loạt người phạm pháp nhất định đã hoặc chưa bị truy tố, xét xử, thi hành án. | Miễn toàn bộ hoặc một phần hình phạt hoặc giảm nhẹ hình phạt, kể cả miễn trách nhiệm hình sự hoặc xóa án đối với một hoặc một số người nhất định hoặc một số đông người đang chấp hành hình phạt, trong trường hợp họ lập được công lớn hoặc đã quá già yếu hoặc mắc bệnh hiểm nghèo. |
| Thẩm quyền ra quyết định | Thuộc về Chủ tịch nước (Khoản 2 Điều 3 Luật Đặc xá 2018, Khoản 3 Điều 88 Hiến pháp 2013) | Thuộc về Quốc hội (Khoản 11 Điều 70 Hiến pháp 2013) |
| Thời điểm | Chủ tịch nước xem xét ra quyết định đặc xá vào sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt để đáp ứng yêu cầu đối nội, đối ngoại của Nhà nước. (Điều 5 Luật Đặc xá 2018) | Không có quy định cụ thể, việc đại xá do Quốc Hội quyết định |
| Đối tượng áp dụng | Người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn, người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù có đủ điều kiện theo quy định của Luật Đặc xá, Quyết định về đặc xá của Chủ tịch nước đối với từng đợt đặc xá. | Đối tượng được đại xá là người phạm tội thực hiện các hành vi nêu trong văn bản đại xá, đang trong giai đoạn bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. |
| Hậu quả pháp lý | Người được đặc xá không phải chấp hành hình phạt tù còn lại và chỉ phải tiếp tục chấp hành các hình phạt bổ sung theo bản án của Tòa án (nếu có). Người được đặc xá vẫn là người có án tích và việc xóa án tích đối với đối tượng này thực hiện theo quy định của Bộ luật hình sự | Người đã được đại xá được coi như không phạm tội và họ sẽ không có án tích. |
| Trình tự thực hiện thủ tục | 1. Quyết định về đặc xá được niêm yết tại trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước. 2. Trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày có Quyết định, đối tượng được áp dụng quyết định sẽ làm đơn đề nghị đặc xá. 3. Trong vòng 10 ngày, người có thẩm quyền sẽ lập danh sách người có đủ điều kiện để được đặc xá. 4. Hồ sơ đề nghị đặc xá sẽ được thẩm định trong vòng 15 ngày. 5. Quyết định đặc xá được thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng. Cơ quan hoặc cá nhân có thẩm quyền sẽ cấp giấy chứng nhận đặc xá cho những người đủ điều kiện. Đối với đặc xá trong trường hợp đặc biệt: Cơ quan có thẩm quyền sẽ lập hồ sơ đề nghị đặc xá để Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao thực hiện Quyết định đặc xá trong trường hợp đặc biệt. | Chưa có quy định cụ thể, trình tự thực hiện thủ tục đại xá do Quốc Hội quyết định |
| Quyền và nghĩa vụ của người được đặc xá/đại xá | Người được đặc xá có quyền sau đây:
| Chưa có quy định cụ thể |
Hy vọng những thông tin Luật sư X cung cấp hữu ích với bạn đọc!
Để biết thêm thông tin chi tiết, tham khảo thêm dịch vụ tư vấn của Luật sư X hãy liên hệ 0833102102
Mời bạn xem thêm: Điều kiện để được tha tù trước thời hạn
Câu hỏi thường gặp
Quyết định đặc xá là văn bản của Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân.
Quyết định về đặc xá là văn bản do Chủ tịch nước ban hành quy định thời điểm đặc xá, đối tượng, điều kiện của người được đề nghị đặc xá nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong việc thực hiện đặc xá.
Hội đồng tư vấn đặc xá là tổ chức liên ngành bao gồm đại diện lãnh đạo các cơ quan, tổ chức có liên quan do Chủ tịch nước quyết định thành lập để triển khai thực hiện Quyết định về đặc xá và tham mưu, tư vấn cho Chủ tịch nước trong việc thực hiện hoạt động đặc xá.
