Hiện nay, tỉ lệ tội phạm ở Việt Nam vẫn còn tương đối cao, đặc biệt là tội phạm hiếp dâm. Để hạn chế tình trạng này, mọi người nên hiểu hiếp dâm là gì để có thể tự bảo vệ chính mình cũng như tố giác tội phạm kịp thời góp phần đẩy lùi những hành vi nguy hiểm với xã hội.
Căn cứ pháp lý
Nội dung tư vấn
Hiếp dâm là gì?
Khoản Điều 141 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 đưa ra định nghĩa về tội phạm hiếp dâm như sau:
“Điểu 141: Tội hiếp dâm
1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm”
Trong đó, “sử dụng vũ lực” được hiểu là người phạm tội sẽ dùng sức mạnh của mình tác động vào người bị hại như đè ngã, trói tay, bóp cổ…để người bị hại không thể kháng cự lại được nhằm thực hiện hành vi giao cấu hay quan hệ tình dục khác mà không được sự chấp thuận của nạn nhân. Ví dụ: Người phạm tội dùng vũ lực trói, bịt miệng nạn nhân làm nạn nhân không thể kháng cự được để giao cấu trái với ý muốn của nạn nhân.
Còn “đe dọa sử dụng vũ lực” có thể hiểu là người phạm tội sử dụng lời nói hoặc hành vi để uy hiếp người bị hại nếu không thực hiện theo ý muốn của họ thì sẽ sử dụng vũ lực, lời đe dọa này làm cho người bị hại lo sợ, không dám kháng cự lại để người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội.
“Lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân” được hiểu là việc người phạm tội lợi dụng tình trạng người bị hại đang bị ốm đau, bệnh tật, tai nạn, bị ngất hay bị mê man, bất tỉnh do sử dụng các chất kích thích (như: rượu, bia, ma túy, thuốc an thần hoặc các chất kích thích khác) hoặc bị tâm thần dẫn đến không thể chống cự được để giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái ý muốn nạn nhân.
“Các thủ đoạn khác” ở đây là những thủ đoạn nằm ngoài các hành vi ở trên, ví dụ như lừa gạt, dụ dỗ, hứa hẹn, dọa nạt, cho nạn nhân sử dụng rượu bia, ma túy, thuốc an thần, thuốc kích thích hoặc các chất kích thích khác để giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác.
Cụm từ “trái với ý muốn của nạn nhân” có thể giải thích là người bị hại không đồng ý với hành vi giao cấu hoặc hành vi quan hệ tình dục khác nhưng người phạm tội vẫn cố ý thực hiện
Lưu ý:
- Người bị hại phải là người từ đủ mười sáu tuổi trở lên. Trường hợp người bị hại dưới 16 tuổi thì không cấu thành tội này mà cấu thành tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi.
- Trường hợp hiếp dâm mà kèm theo việc giết nạn nhân hoặc gây thương tích cho nạn nhân với mức độ thương tích nhất định thì người phạm tội còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội giết người hoặc tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác.
Cấu thành tội phạm của tội hiếp dâm
Sau khi tìm hiểu hiếp dâm là gì thì cần chú ý tới các đặc điểm cấu thành tội phạm hiếp dâm.
Về mặt chủ thể: Chủ thể của tội hiếp dâm là bất cứ người nào đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự và có năng lực trách nhiệm hình sự.
Về mặt khách quan: Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân.
Về mặt khách thể: Hành vi phạm tội xâm phạm đến quyền được tự do trong quan hệ tình dục, sức khỏe, tính mạng, danh dự, nhân phẩm của con người được pháp luật bảo vệ.
Về mặt chủ quan: Người thực hiện hành vi phạm tội với lỗi cố ý, nhận thức được hành vi của họ là trái pháp luật, xâm hại đến người khác nhưng họ vẫn thực hiện.
Mức hình phạt của tội hiếp dâm
Đối với tội hiếp dâm, pháp luật quy định mức khung hình phạt thấp nhất là từ 2 – 7 năm tù giam. Tùy từng mức độ phạm tội, hình phạt cao nhất có thể là tù chung thân.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
- Có tổ chức;
- Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh;
- Nhiều người hiếp một người;
- Phạm tội 02 lần trở lên;
- Đối với 02 người trở lên;
- Có tính chất loạn luân;
- Làm nạn nhân có thai;
- Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
- Tái phạm nguy hiểm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
- Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
- Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội;
- Làm nạn nhân chết hoặc tự sát.
Phạm tội đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm
Câu hỏi thường gặp
Câu trả lời là không. Khi quan hệ tình dục tức là cả hai bên đã chấp nhận việc giao cấu với nhau, tức là không có sự trái ý muốn trong trường hợp này. Do đó, trường hợp này không được coi là hiếp dâm.
Câu trả lời là có. Chỉ trong trường hợp cả hai bên đồng ý quan hệ tình dục thì mới được chấp nhận. Dù trong quá trình quan hệ tình dục mà một bên muốn ngừng lại, bên kia cố ý tiếp tục thì dù lúc đầu hai bên đồng thuận, thì trường hợp đó vẫn bị coi là hiếp dâm.
Cần phải chắc chắc về sự đồng thuận quan hệ tình dục của cả hai. Đồng ý bằng hành vi, bằng miệng chưa đủ an toàn, mà phải có xác nhận bằng văn bản, và tốt nhất là trước khi quan hệ tình dục cần ra Văn phòng Thừa phát lại để yêu cầu lập vi bằng về sự đồng thuận quan hệ tình dục của cả hai.
Thông tin liên hệ Luật Sư X
Trên đây là tư vấn của Luật sư X về hiếp dâm là gì. Chúng tôi hi vọng rằng bạn có thể vận dụng các kiến thức trên để sử dụng trong công việc và cuộc sống.
Nếu có thắc mắc và cần nhận thêm sự tư vấn, giúp đỡ của luật sư X; hãy liên hệ 0833.102.102.
