Hệ thống pháp luật Việt Nam hiện tại có khoảng 225 Luật, Bộ luật đang và sắp có hiệu lực, bao quát tất cả các lĩnh vực trong đời sống. Tuy nhiên khoảng trống trong các đạo luật vẫn còn nhiều nên tình trạng lách luật vẫn diễn ra. Việc “lách luật” là một thuật ngữ được giới trẻ sử dụng khá phổ biến trong những năm trở lại đây. Vậy nó nghĩa là gì và có vi phạm pháp luật hay không?
Căn cứ:
- Hiến pháp 2013;
- Bộ luật hình sự 2015
Nội dung tư vấn
1. Lách luật là gì?
“Lách luật” có thể hiểu là việc vận dụng các khe hở của pháp luật để làm những việc có lợi cho mình hay thân chủ của mình. Chỉ những người thực sự nắm chắc pháp luật về một mảng nào đó mới có thể sử dụng “kĩ năng” này.
2. Một số ví dụ về hành vi “lách luật”
VD1: Một số trường hợp giết người, hiếp dâm,… người phạm tội nếu mua được giấy chứng nhận tâm thần từ cơ quan giám định pháp y để chứng minh mắc bệnh tâm thần thì không phải chịu trách nhiệm hình sự theo Điều 21 bộ luật hình sự 2015.
Điều 21. Tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự
Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự.
VD2: Trước đây có một vụ án ở Quảng Ninh, người phụ nữ tên H bị bắt năm 2012 vì mua bán trái phép chất ma túy. Trải qua 2 phiên tòa sơ thẩm năm 2014, H đã bị tuyên án tử hình. Tuy nhiên trong thời gian giam giữ, lợi dụng sơ hở, H mua tinh trùng của một tù nhân nam kèm theo ống kim tiêm, bơm vào tử cung. Đến khi Viện kiểm sát và cơ quan điều tra Công an phát hiện thì tử tù H đã mang thai hơn 25 tuần. Thời gian H dự sinh là vào cuối tháng 4. Mà theo điều 40 Bộ Luật Hình sự 2015 quy định: không áp dụng hình phạt tử hình đối với người bị kết án là phụ nữ có thai, chuyển sang tù chung thân.
Điều 40. Tử hình
1. Tử hình là hình phạt đặc biệt chỉ áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng thuộc một trong nhóm các tội xâm phạm an ninh quốc gia, xâm phạm tính mạng con người, các tội phạm về ma túy, tham nhũng và một số tội phạm đặc biệt nghiêm trọng khác do Bộ luật này quy định.
2. Không áp dụng hình phạt tử hình đối với người dưới 18 tuổi khi phạm tội, phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi hoặc người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử.
3. Không thi hành án tử hình đối với người bị kết án nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Phụ nữ có thai hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi;
b) Người đủ 75 tuổi trở lên;
c) Người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn.
4. Trong trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này hoặc trường hợp người bị kết án tử hình được ân giảm, thì hình phạt tử hình được chuyển thành tù chung thân.
VD3: Về quyền tự do kinh doanh, mọi người có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm. Pháp luật quy định các nhóm ngành nghề cấm kinh doanh, người kinh doanh các mặt hàng ngoài nghành nghề mà pháp luật cấm, dù gây hậu quả nghiêm trọng nhưng là tội mới thì không có tội theo Điều 33 Hiến pháp 2013.
Điều 33.
Mọi người có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm.
3. Vậy hành vi “lách luật” có vi phạm pháp luật?
Như vậy, việc “lách luật” hiện chưa được quy định trong bất cứ văn bản pháp luật nào. Công dân có quyền được làm những gì mà phạm luật không cấm. Tuy nhiên đối với những hành vi lợi dụng những kẽ hở của pháp luật khi bị phát hiện thì người thực hiện có thể bị xử phạt hành chính, chịu trách nhiệm dân sự hoặc hình sự bởi cơ quan chức năng tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi.
Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo.Tuy nhiên, đừng lạm dụng việc “lách luật” nhé.
Hy vọng bài viết có ích cho bạn!
Khuyến nghị
- LSX là thương hiệu hàng đầu về dịch vụ luật sư tranh tụng tại Việt Nam;
- Nội dung tư vấn pháp luật mà LSX cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo. Để có những những tư vấn rõ ràng và cụ thể hơn, hãy liên hệ với chúng tôi ngay.
