Những điều cần biết để được nhận bảo hiểm xã hội sau khi nghỉ việc

Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một chế độ quyền lợi dành cho người lao động. Tuy nhiên, không phải cứ muốn là có thể nhận BHXH, nhất là khi nghỉ việc. Vậy người lao động cần làm gì để nhận bảo hiểm xã hội sau khi nghỉ việc?

LSX xin đưa ra ý kiến tham khảo như sau

Căn cứ:

• Bộ luật lao động 2019
• Luật bảo hiểm xã hội 2014
• Luật Việc làm 2013;
• Nghị định 28/2015/NĐ-CP;
• Thông tư 28/2015/TT-BLĐTBXH;
• Nghị định 115/2015/NĐ-CP;
• Quyết định 166/QĐ-BHXH năm 2019

Nội dung

Người lao động (NLĐ) cần đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau thì mới có thể hưởng đầy đủ các chế độ BHXH sau khi nghỉ việc:

Chuẩn bị sổ BHXH

Để thanh toán được tiền BHXH, trước hết, NLĐ cần phải có sổ BHXH. Rất nhiều doanh nghiệp thường hay giữ sổ BHXH của người lao động để tiện cho công việc kê khai và đóng bảo hiểm. Vì vậy, khi nghỉ việc, NLĐ cần báo với doanh nghiệp để họ phối hợp với cơ quan BHXH chốt và trả sổ.

Điều 48 Bộ Luật lao động 2019 quy định:

1. Trong thời hạn 14 ngày làm việc kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, hai bên có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản tiền có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên, trừ trường hợp sau đây có thể kéo dài nhưng không được quá 30 ngày:

a) Người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động;

b) Người sử dụng lao động thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế;

c) Chia, tách, hợp nhất, sáp nhập; bán, cho thuê, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp; chuyển nhượng quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã;

d) Do thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm.

….

3. Người sử dụng lao động có trách nhiệm sau đây:

a) Hoàn thành thủ tục xác nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp và trả lại cùng với bản chính giấy tờ khác nếu người sử dụng lao động đã giữ của người lao động;

Theo quy định trên, trong trường hợp đặc biệt thì chậm nhất là 30 ngày, doanh nghiệp có trách nhiệm phải hoàn thành thủ tục xác nhận và trả lại sổ BHXH và những giấy tờ khác cho NLĐ.

Ngoài sổ BHXH, NLĐ cần có những giấy tờ chứng minh đã nghỉ việc (tùy từng trường hợp), cụ thể bao gồm:

• Quyết định thôi việc;
• Quyết định sa thải;
• Quyết định kỷ luật buộc thôi việc;
• Thông báo hoặc thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.

Chuẩn bị điều kiện để hưởng trợ cấp thất nghiệp

Trợ cấp thất nghiệp là một trong các chế độ của BHXH. Để được hưởng trợ cấp thất nghiệp thì NLĐ cần chuẩn bị đầy đủ các điều kiện dưới đây:

Điều kiện hưởng:

NLĐ cần đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định tại Luật việc làm năm 2013, cụ thể:

• Chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc, trừ các trường hợp:
  • Người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc trái pháp luật;
  • Hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hằng tháng;
• Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp đủ thời gian quy định;
• Đã nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại trung tâm dịch vụ việc làm;
• Chưa tìm được việc làm sau 15 ngày, kể từ ngày nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp, trừ các trường hợp sau đây:
  • Thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an;
  • Đi học tập có thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên;
  • Chấp hành quyết định áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc;
  • Bị tạm giam; chấp hành hình phạt tù;
  • Ra nước ngoài định cư; đi lao động ở nước ngoài theo hợp đồng;
  • Chết.

Mời bạn đọc xem thêm: Bị sa thải hay tự nghỉ có được hưởng bảo hiểm thất nghiệp?

Nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp

Theo Điều 17 Nghị định 28/2015/NĐ-CP thì trong thời hạn 03 tháng kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc, NLĐ chưa có việc làm và có nhu cầu hưởng trợ cấp thất nghiệp phải trực tiếp nộp 01 bộ hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp cho trung tâm dịch vụ việc làm tại địa phương nơi NLĐ muốn nhận trợ cấp thất nghiệp.

Hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp gồm:

• Đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp theo mẫu
• Bản chính hoặc bản sao có chứng thực của một trong các giấy tờ sau đây:
  • Hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc đã hết hạn hoặc đã hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động;
  • Quyết định thôi việc;
  • Quyết định sa thải;
  • Quyết định kỷ luật buộc thôi việc;
  • Thông báo hoặc thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.
  • Trường hợp NLĐ có HĐLĐ theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng thì giấy tờ xác nhận là bản chính hoặc bản sao có chứng thực của hợp đồng đó.
• Sổ bảo hiểm xã hội.

Ngoài ra, NLĐ cũng cần chuẩn bị một số giấy tờ cá nhân khác để thuận tiện và tránh việc đi lại nhiều lần như CMND hoặc căn cước công dân (nên có vài bản photo có công chứng), ảnh 3×4, các giấy tờ có liên quan khác,…

Cách thức nộp hồ sơ:

NLĐ nộp trực tiếp tại trung tâm dịch vụ việc làm tại địa phương hoặc ủy quyền cho người khác nộp hồ sơ hoặc gửi hồ sơ theo đường bưu điện nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

• Ốm đau, thai sản có xác nhận của cơ sở y tế có thẩm quyền;
• Bị tai nạn có xác nhận của cảnh sát giao thông hoặc cơ sở y tế có thẩm quyền;
• Hỏa hoạn, lũ lụt, động đất, sóng thần, địch họa, dịch bệnh có xác nhận của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn.

Ngày nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp trong các trường hợp nêu trên là ngày người được ủy quyền trực tiếp nộp hồ sơ hoặc ngày ghi trên dấu bưu điện đối với trường hợp gửi theo đường bưu điện.

Quá thời hạn 03 tháng mà không thực hiện thủ tục này thì coi như NLĐ không nhận trợ cấp của lần thất nghiệp đó. Trường hợp này, thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp chưa hưởng trợ cấp vẫn tiếp tục được bảo lưu để nhận những lần sau.

Mức hưởng và thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp

Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp:

Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp = 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 06 tháng liền kề trước khi thất nghiệp:

Mức hưởng tối đa không quá 05 lần mức lương cơ sở đối với NLĐ thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định hoặc không quá 05 lần mức lương tối thiểu vùng theo quy định của Bộ luật lao động đối với NLĐ đóng bảo hiểm thất nghiệp theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định tại thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.

Thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp:

Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính theo số tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp, cứ đóng đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 03 tháng trợ cấp thất nghiệp, sau đó, cứ đóng đủ thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 01 tháng trợ cấp thất nghiệp nhưng tối đa không quá 12 tháng.

Thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính từ ngày thứ 16, kể từ ngày nộp đủ hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp

Chuẩn bị điều kiện nhận BHXH một lần:

Như vậy, người lao động hoàn toàn có thể được nhận bảo hiểm xã hội sau khi nghỉ việc. NLĐ có thể lựa chọn để nhận BHXH một lần. Để nhận BHXH một lần cần đáp ứng đủ các điều kiện sau:

Điều kiện hưởng:

NLĐ được nhận BHXH 1 lần khi đáp ứng đủ điều kiện sau:

• Đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện;
• Ra nước ngoài để định cư;
• Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định;
• Đối tượng là “sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân” và “hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí” khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu;
• Sau một năm nghỉ việc nếu không đóng BHXH và có yêu cầu nhận trợ cấp BHXH 1 lần mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH. 

Hồ sơ yêu cầu:

Hồ sơ hưởng BHXH 1 lần bao gồm những giấy tờ sau:

• Sổ BHXH
• Đơn theo mẫu số 14-HSB (bản chính)
• Đối với người ra nước ngoài để định cư có thêm một trong các giấy tờ sau:
  • Giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về việc thôi quốc tịch Việt Nam;
  • Bản dịch tiếng Việt được chứng thực hoặc công chứng của một trong các giấy tờ sau đây: Hộ chiếu do nước ngoài cấp; Thị thực của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp có xác nhận việc cho phép nhập cảnh với lý do định cư ở nước ngoài; Giấy tờ xác nhận về việc đang làm thủ tục nhập quốc tịch nước ngoài; giấy tờ xác nhận hoặc thẻ thường trú, cư trú có thời hạn từ 05 năm trở lên của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp.
• Đối với NLĐ mắc bệnh nguy hiểm tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế thì cần trích sao hồ sơ bệnh án.

Nộp hồ sơ:

Trong thời hạn 30 ngày tính đến thời điểm người lao động đủ điều kiện và có yêu cầu hưởng bảo hiểm xã hội một lần, NLĐ nộp hồ sơ tại cơ quan Bảo hiểm xã hội.

Câu hỏi thường gặp

Thông tin liên hệ Luật Sư

Trên đây là tư vấn của Luật sư X về việc nhận bảo hiểm xã hội sau khi nghỉ việc. Chúng tôi hi vọng bạn có thể vận dụng trong công việc và cuộc sống.

Để biết thêm thông tin chi tiết; và nhận thêm sự tư vấn, giúp đỡ của luật sư 247 hãy liên hệ 0833 102 102