Phạm nhân là những người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn hoặc tù chung thân theo bản án đã có hiệu lực của Tòa án. Phạm nhân được bắt giữ và chịu hình phạt theo trình tự, thủ tục luật định nên khi được trả tự do cũng phải làm đúng theo thủ tục luật định. Vậy thủ tục trả tự do cho phạm nhân như thế nào? Tham khảo bài viết dưới đây của Luật sư X.
Căn cứ:
- Luật thi hành án hình sự 2010
Nội dung tư vấn:
1. Khi nào phạm nhân được trả tự do?
Phạm nhân được trả tự do khi hết hạn chấp hành án phạt tù theo bản án có hiệu lực mà phạm nhân phải chấp hành.
2. Thủ tục trả tự do cho phạm nhân
Về việc trả tự do cho phạm nhân được quy định tại Điều 40 Luật thi hành án hình sự 2010:
Điều 40. Trả lại tự do cho phạm nhân
1. Hai tháng trước khi phạm nhân hết hạn chấp hành án phạt tù, trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu thông báo cho cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, Ủy ban nhân dân cấp xã, cơ quan, tổ chức nơi người chấp hành xong án phạt tù về cư trú, làm việc, cơ quan nhận phạm nhân trích xuất. Nội dung thông báo gồm kết quả chấp hành án phạt tù, hình phạt bổ sung mà phạm nhân còn phải chấp hành và thông tin cần thiết khác có liên quan để xem xét, sắp xếp, tạo lập cuộc sống bình thường cho người đó.
Trường hợp không xác định được nơi người chấp hành xong án phạt tù về cư trú thì trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh đề nghị với Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi phạm nhân chấp hành án hoặc cơ quan, tổ chức khác để tiếp nhận người chấp hành xong án phạt tù về cư trú.
2. Vào ngày cuối cùng của thời hạn chấp hành án phạt tù, trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh hoàn chỉnh thủ tục theo quy định của pháp luật để trả tự do cho phạm nhân; cấp giấy chứng nhận đã chấp hành xong án phạt tù cho người đã chấp hành xong án phạt tù, cấp khoản tiền từ quỹ hỗ trợ hòa nhập cộng đồng, cấp tiền tàu xe, tiền ăn trong thời gian đi đường trở về nơi cư trú hoặc nơi làm việc; trả lại đầy đủ giấy tờ, đồ vật, tiền, tài sản khác mà phạm nhân đã gửi tại nơi chấp hành án phạt tù quản lý. Trường hợp người đó không có quần áo thì được cấp một bộ quần áo để về nơi cư trú.
3. Trong thời gian trích xuất phạm nhân ra khỏi nơi chấp hành án để phục vụ điều tra, truy tố, xét xử mà thời hạn chấp hành phần án phạt tù đã hết thì cơ quan có thẩm quyền quy định tại khoản 2 Điều này cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù cho người được trích xuất và thông báo cho cơ quan nhận người được trích xuất, cơ quan có liên quan. Cơ quan nhận người được trích xuất có trách nhiệm trả tự do ngay cho người đó; chi trả chi phí đi lại, ăn, ở của người được trích xuất để về nơi chấp hành án giải quyết các thủ tục có liên quan. Cơ quan cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù có trách nhiệm giải quyết các thủ tục, nghĩa vụ, quyền, lợi ích có liên quan của người được trích xuất theo quy định tại khoản 2 Điều này.
4. Phạm nhân là người nước ngoài đã chấp hành xong án phạt tù thì được cấp giấy chứng nhận đã chấp hành xong án phạt tù và được lưu trú tại cơ sở lưu trú do cơ quan quản lý thi hành án hình sự chỉ định trong thời gian chờ làm thủ tục xuất cảnh.
5. Việc giải quyết lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội cho người đã chấp hành xong án phạt tù thực hiện theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.
6. Cơ quan đã cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù, giấy chứng nhận đặc xá có trách nhiệm gửi giấy chứng nhận đó cho Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia, Tòa án đã ra quyết định thi hành án, cơ quan chịu trách nhiệm thi hành các hình phạt bổ sung, cơ quan quy định tại khoản 1 Điều này và thông báo bằng văn bản cho cơ quan thi hành phần dân sự trong bản án, quyết định hình sự.
Tóm lại, để trả tự do cho phạm nhân cần thực hiện những công việc dưới đây:
a) Thông báo về việc trả tự do cho nạn nhân
- Thời điểm: Hai tháng trước khi phạm nhân hết hạn chấp hành án phạt tù
- Cơ quan thực hiện thông báo: trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu
- Cơ quan nhận thông báo: cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, Ủy ban nhân dân cấp xã, cơ quan, tổ chức nơi người chấp hành xong án phạt tù về cư trú, làm việc, cơ quan nhận phạm nhân trích xuất.
- Nội dung thông báo: kết quả chấp hành án phạt tù, hình phạt bổ sung mà phạm nhân còn phải chấp hành và thông tin cần thiết khác có liên quan để xem xét, sắp xếp, tạo lập cuộc sống bình thường cho người đó.
- Lưu ý: Trường hợp không xác định được nơi người chấp hành xong án phạt tù về cư trú thì trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh đề nghị với Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi phạm nhân chấp hành án hoặc cơ quan, tổ chức khác để tiếp nhận người chấp hành xong án phạt tù về cư trú.
Việc này nhằm đảm bảo, tạo điều kiện cho phạm nhân trở về với cuộc sống, tạo lập cuộc sống bình thường sau thời gian bị phạt tù. Đảm bảo cho họ hoàn lương, không bị bế tắc, lại tiếp tục phạm tội.
b) Hoàn thành thủ tục trả tự do cho phạm nhân:
- Thời điểm: Vào ngày cuối cùng của thời hạn chấp hành án phạt tù
- Cơ quan thực hiện: trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh
- Công việc phải thực hiện:
- cấp giấy chứng nhận đã chấp hành xong án phạt tù cho người đã chấp hành xong án phạt tù,
- cấp khoản tiền từ quỹ hỗ trợ hòa nhập cộng đồng, cấp tiền tàu xe, tiền ăn trong thời gian đi đường trở về nơi cư trú hoặc nơi làm việc;
- trả lại đầy đủ giấy tờ, đồ vật, tiền, tài sản khác mà phạm nhân đã gửi tại nơi chấp hành án phạt tù quản lý.
- Trường hợp người đó không có quần áo thì được cấp một bộ quần áo để về nơi cư trú.
- Đối với phạm nhân nước ngoài: được cấp giấy chứng nhận đã chấp hành xong án phạt tù và được lưu trú tại cơ sở lưu trú do cơ quan quản lý thi hành án hình sự chỉ định trong thời gian chờ làm thủ tục xuất cảnh.
Sau khi hoàn thành thủ tục tại bước này, phạm nhân sẽ được trả tự do, ra khỏi nơi chấp hành hình phạt.
c) Gửi giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù, giấy chứng nhận đặc xá cho cơ quan có thẩm quyền:
Đây là trách nhiệm của cơ quan nhà nước nhằm đảm bảo quản lý nhà nước về thi hành án.
- Cơ quan thực hiện: Cơ quan đã cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù, giấy chứng nhận đặc xá
- Cơ quan nhận thông báo: Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia, Tòa án đã ra quyết định thi hành án, cơ quan chịu trách nhiệm thi hành các hình phạt bổ sung; cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, Ủy ban nhân dân cấp xã, cơ quan, tổ chức nơi người chấp hành xong án phạt tù về cư trú, làm việc, cơ quan nhận phạm nhân trích xuất.
* Lưu ý: Bắt đầu từ ngày 01/01/2020, Luật thi hành án hình sự 2019 sẽ có hiệu lực và Luật thi hành án hình án hình sự 2010 sẽ hết hiệu lực. Thay vì được quy định tại Điều 40 của Luật THAHS 2010, thủ tục trả tự do cho phạm phân được quy định tại Điều 46 của Luật THAHS 2019. Nhìn chung, không có sự thay đổi đáng kể về thủ tục trả tự do cho phạm nhân, vẫn phải trải qua các bước như luật cũ.
Hy vọng bài viết có ích cho bạn!
Khuyến nghị
- LSX là thương hiệu hàng đầu về dịch vụ tư vấn về pháp luật hình sự Việt Nam
- Nội dung tư vấn pháp luật mà LSX cung cấp, Quý vị chỉ nên xem như nguồn tài liệu tham khảo. Để có những những tư vấn rõ ràng và cụ thể hơn, hãy liên hệ với chúng tôi ngay
