Hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp tư nhân, nên lựa chọn loại hình nào?

Hiện nay, người trẻ đang mạnh dạn theo đuổi đam mê lập nghiệp và thiết lập nên những mô hình kinh doanh của chính mình. Giai đoạn đầu khởi nghiệp luôn có những khó khăn, thách thức. Một trong số đó là lựa chọn mô hình đúng đắn, phù hợp cho phương án kinh doanh. Đối với những mô hình kinh doanh nhỏ; cộng với tâm lý tiểu thương đã gắn liền trong tâm lý của người Việt; luôn muốn kiểm soát và chi phối hoạt động kinh doanh thì việc lựa chọn hộ kinh doanh hay doanh nghiệp tư nhân luôn là mối bận tâm lớn của các startup. Vậy, hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp tư nhân, nên lựa chọn loại hình nào? Sau đây, Luật sư X hy vọng sẽ đem đến cho quý vị những thông tin bổ ích về 2 loại hình này.

Căn cứ pháp lý

• Luật doanh nghiệp 2020;
• Nghị định 01/2021/NĐ-CP.

Nội dung tư vấn

So sánh hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp tư nhân

Để xác định được loại hình Hộ kinh doanh hay Doanh nghiệp tư nhân là phù hợp hơn; thì trước hết các tân doanh nhân phải biết được những đặc điểm của 2 loại hình này. Căn cứ theo pháp luật về doanh nghiệp hiện hành, bảng dưới đây sẽ so sánh những đặc điểm của Hộ kinh doanh và Doanh nghiệp tư nhân.

Về khái niệm

Là 2 mô hình tiêu biểu mà đa số các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) tại Việt Nam lựa chọn khi khởi nghiệp. Nhưng thực tế đây là 2 loại hình khác nhau về trên nhiều phương diện; cụ thể:

Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc một nhóm người gồm các cá nhân là công dân Việt Nam đủ 18 tuổi; có năng lực hành vi dân sự đầy đủ; hoặc một hộ gia đình làm chủ, chỉ được đăng ký kinh doanh tại một địa điểm; sử dụng dưới mười lao động; chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh.

Còn Doanh nghiệp tư nhân thì: Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ; và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp.

Như vậy, sự khác nhau đầu tiên là về số lượng những người làm chủ của 2 mô hình kinh doanh này. Nếu bạn muốn cùng hợp tác với anh em, bạn bè để cùng hùm vốn làm ăn; thì có thể tính toán phương án lựa chọn mô hình Hộ kinh doanh. Còn nếu bạn muốn vận hành và điều hành mô hình kinh doanh độc lập; hoàn toàn dưới sự kiểm soát của bạn thì bạn nên ưu tiên lựa chọn thành lập Doanh nghiệp tư nhân.

Tư cách pháp nhân

Về tư cách pháp nhân của hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp tư nhân:

Theo quy định pháp luật hiện hành; cả 2 loại hình Hộ kinh doanh và Doanh nghiệp tư nhân đều không có tư cách pháp nhân. Do đó, đây sẽ là một bất lợi đối với 2 loại hình này trong quá trình huy động vốn mở rộng hoạt động và tìm kiếm đối tác hợp tác kinh doanh. Cả hai loại hình này đều không được quyền phát hành các loại cổ phiếu, trái phiếu để huy động vốn mà chỉ được huy động vốn từ tiền vay từ các tổ chức tín dụng.

Số lượng lao động

Đối với các hộ kinh doanh thì số lượng lao động bị giới hạn dưới 10 người. Đây là một điểm hạn chế lớn đối với các hộ kinh doanh có tham vọng mở rộng hoạt động kinh doanh.

Nếu muốn thuê thêm lao động để thực hiện việc mở rộng hoạt động kinh doanh vượt quá số lượng 10 người thì Hộ kinh doanh sẽ phải đăng ký thành lập doanh nghiệp. 

Còn doanh nghiệp tư nhân thì không quy định giới hạn số lượng người lao động. Do đó, các chủ doanh nghiệp tư nhân sẽ không phải lo lắng về vấn đề nhân sự; chuyển đổi loại hình kinh doanh nếu muốn mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh trong tương lai.

Phạm vi hoạt động

Về phạm vi hoạt động của hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp tư nhân:

Các doanh nghiệp tư nhân có quyền được mở các chi nhánh; văn phòng đại diện; địa điểm kinh doanh tại những địa phương khác trong quá trình tìm kiếm, mở rộng và khai thác các thì trường mới. Đây lại là một điểm hạn chế nữa của loại hình Hộ kinh doanh.

Chi phí hành chính thủ tục thành lập

Khi thành lập Hộ kinh doanh, chi phí hành chính phải nộp cho cơ quan có thẩm quyền khi nộp hồ sơ là 100.000 đồng. Còn đối với Doanh nghiệp tư nhân, cơ quan hành chính sẽ căn cứ dựa trên những yếu tố đặc thù của doanh nghiệp như ngành nghề, lĩnh vực có được ưu đãi hay không để thu phí đối với doanh nghiệp tư nhân dao động từ 0 – 500.000 đồng

Các loại thuế, phí phải đóng hàng năm

– Lệ phí môn bài:

Đối với các Hộ kinh doanh, mức lệ phí môn bài sẽ được thu dựa trên doanh thu của hộ kinh doanh, cụ thể được chia thành các mức như sau:

Doanh thu từ 100 triệu – 300 triệu: 300k

Doanh thu từ 300 triệu– 500 triệu: 500k

Doanh thu trên 500 triệu: 1 triệu

– Thuế thu nhập:

Do Hộ kinh doanh không phải là một loại hình doanh nghiệp nên không phải đóng thuế thu nhập doanh nghiệp. Nhưng chủ hộ kinh doanh sẽ phải đóng thuế thu nhập cá nhân đối với các thu nhập có được từ hoạt động kinh doanh của Hộ kinh doanh. Mức thuế cụ thể phải đóng được xác định dựa trên doanh thu và theo các quy định của Luật thuế thu nhập cá nhân.

Còn doanh nghiệp tư nhân sẽ phải đóng thuế thu nhập doanh nghiệp. Đồng thời, với mức lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp được xem là thu nhập cá nhân của người chủ doanh nghiệp tư nhân; thì số tiền này sẽ phải được chủ doanh nghiệp kê khai; và nộp thuế thu nhập cá nhân nếu đạt ngưỡng thu nhập phải đóng thuế theo Luật thuế thu nhập cá nhân.

Hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp tư nhân, nên lựa chọn loại hình nào?

Từ những sự so sánh trên; ưu điểm của hộ kinh doanh là mức phí đăng ký thành lập thấp; có mức thuế môn bài hàng năm phải đóng thấp hơn; mô hình quản lý sẽ đơn giản hơn so với Doanh nghiệp tư nhân. Tuy nhiên, hộ kinh doanh có nhược điểm như bị hạn chế số lượng lao động; không được mở thêm chi nhánh hoặc cơ sở 2; nên khả năng mở rộng hoạt động kinh doanh cả về mặt quy mô lẫn phạm vi địa lý bị hạn chế.

Doanh nghiệp tư nhân lại là sự lựa chọn để  khắc phục hoàn hảo những hạn chế đó của Hộ kinh doanh. Doanh nghiệp tư nhân không bị giới hạn về số lượng lao động; có thể mở chi nhánh, văn phòng đại diện; có thể chuyển nhượng doanh nghiệp cho cá nhân hoặc tổ chức khác trong một số trường hợp. Tuy vậy, Doanh nghiệp tư nhân sẽ phải đóng những khoản phí; thuế môn bài và thuế thu nhập doanh nghiệp nhiều hơn một chút so với Hộ kinh doanh.

Việc đăng ký hộ kinh doanh sẽ tốn ít chi phí và phải đóng ít phí, thuế hơn. Còn Doanh nghiệp tư nhân tốn kém hơn chi phí hơn. Nhưng loại hình này lại rất thuận tiện và không bị hạn chế trong trường hợp hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, nhà nước cũng đang có những chính sách khuyến khích đăng ký doanh nghiệp. Bên cạnh đó, những chủ hộ kinh doanh cũng đang dần có xu hướng chuyển đổi Hộ kinh doanh thành doanh nghiệp.

Để biết thêm thông tin chi tiết, tham khảo thêm dịch vụ tư vấn của Luật sư X hãy liên hệ 0833102102

Câu hỏi thường gặp